اکثر شما می دانید خلاقیتهای شگفت‌انگیز در نقاشیها و بازیهای کودکان آشکار می شود.
آشکار شدن خلاقیت با طرز بیان
اما من می خواهم یک نشانه دیگر از یک کودک خلاق به شما بگویم. سخن گفتن و طرز بیان یک کودک. آری یک نشانه دیگر از یک کودک خلاق نحوه صحبت کردن و بیان کودک می باشد.
خیلی از کودکان به یک شکل درخواست هایشان را از والدین و بزرگترها ثبت می نمایند. در این بین تعداد کمی از کودکان هستند که نحوه درخواست شان از بزرگترها به گونه دیگری است.
این مطلب را من به تازگی در برخورد با یک پسر بسیار باهوش متوجه شدم. وقتی شیوه درخواست او از بزرگترها خصوصا پدر و مادرش را تحلیل کردم و با سایر کودکان یک مقایسه سطحی انجام دادم متوجه این قضیه شدم.
درخواست غیرمستقیم یک نشانه خلاقیت
به عنوان مثال یکی از رفتارهای کلامی او را برایتان ذکر می کنم. این پسر باهوش به پدرش و یا مادرش به صورت مستقیم نمی گوید: من این اسباب بازی را می خواهم. به جای درخواست مستقیم شروع می کند به توضیحات در خصوص اسباب بازی مورد علاقه اش. بابا جان ببین این چقد خوشگله از بقیه شون بهتره شاید بزرگتر نباشه اما بهترینه.
این ها جملاتی است که از زبان یک کودک باهوش هنگام عبور از کنار ویترین یک مغازه بزرگ اسباب بازی فروشی بیرون آمده است. در صورتی که آنها اصلا به قصد خرید اسباب بازی به بازار نرفته اند. اما همین جملات برای قانع کردن پدر برای خرید اسباب بازی موردنظرش کافی بود.
در عین حال تعداد زیادی از کودکان را در همان موقعیت عبور از کنار اسباب بازی دیده ام با عکس العمل متفاوت. عکس العمل آنها گریه و زاری برای خرید الا و بلا همین اسباب بازی.
این همان تفکر خلاق در کودکان است که در ابتدای مقاله به ذاتی بودن آن اشاره شد. تفکر خلاق در کودکان ذاتی است و در این مثال به شکل یک کلام زیبا از زبان کودک بیرون آمد. مثال فوق خود می تواند دلیلی باشد بر اینکه تفکر خلاق در کودکان ذاتی است.
تفکر خلاق در کودکان در هر رفتاری
اما هدف من از بیان این مطلب این بود که تفکر خلاق در کودکان ممکن است در هر رفتاری از آنان آشکار شود. به نظر من محیط خانواده و اطراف در این رفتار تاثیر بسیار زیادی دارد. ممکن است یک کودک تفکر خلاق خود را در کلامش به شما بگویید. کودک دیگر در نقاشی و بازیهای خود به شما بگوید که تفکر خلاقی دارد.
شاید بیشترین جایی که تفکر خلاق در کودکان آشکار می شود بازی یا نقاشی آنان باشد. اکثر بزرگترها هم در این موارد به دنبال کشف تفکر خلاق کودک خود هستند. اما در سایر رفتارها هم می توان به دنبال کشف نفکر خلاق در کودکان بود. گرچه ممکن است این رفتارها جزئی باشند. بنابراین یکی از راه های کشف و آشکار کردن تفکر خلاق در کودکان توجه به همه رفتارهای او می باشد.
تعریف خلاقیت چیست؟ چگونه یک کودک خلاق پرورش دهیم؟
شاید ساده‌ترین تعریفی که بتوان از خلاقیت داشت عبارت است از: ” خلاقیت عبارت است از اینکه فردی فکری نو و متفاوت ارائه دهد.”
خلاقیت را به معنای توانایی ترکیب اندیشه‌ها و نظرات در یک روش منحصر به فرد با ایجاد پیوستگی بین آنان بیان می‌کند.
خلاقیت در زندگی روزمره دارای اهمیت بوده و منحصر به آثار بزرگ هنری یا اختراعات نیست.
خلاقیت توانایی شکل دادن به ترکیب تازه‌ای از نظرات یا ایده‌ها برای رسیدن به یک نیاز یا تحقیق و یک هدف است
وتفکر خلاق، تفکری است که منجر به نتایج تازه می‌شود.
خلاقیت یعنی برقراری ارتباط برای نخستین بار بین آن چیزهایی که قبلاارتباطی به هم نداشت. با تکیه بر هوش و تخیل که در همه سنین دیده می‌شود. البته تیزهوشی را با خلاقیت نباید اشتباه گرفت و اشتباه دیگر مترادف دانستن خلاقیت با رفتارهای نادرست، عجیب و حتی مخرب است.
بنابراین رفتار خلاقانه در بین افراد با هوش بیشتر مشاهده می‌شود.
خلاقیت به طور طبیعی شکوفا نمی‌شود. بلکه مانند توانایی‌های دیگر نیازمند تشویق و راهنمایی است.
خلاقیت عبارت است از حل مسئله به نحوی که ماهیتی بدیع و نو داشته باشد.
خلاقیت مهارتی است که میتواند اطلاعات پراکنده را به هم پیوند دهد عوامل جدید اطلاعاتی را در شکل تازه‌ای ترکیب کند و تجارب گذشته را با اطلاعات جدید برای ایجاد پاسخ‌های منحصر به فرد و غیرمتعارف مرتبط می‌سازد.
تعریف خلاقیت برمبنای فرآیند تفکر واگرا شامل موارد زیر است:
- کنار گذاشتن ایده های کهنه
- ایجاد ارتباط های تازه
- گسترش مرزهای دانش
- پرداختن به ایده های جالب
- خلاقیت در کودکان
برخی از رفتارهایی که تفکر خلاق در کودکان را آشکار می کند:
در نقاشی و رنگ‌آمیزی خلاقانه‌شان
انشاها و زبان‌های رمزی عجیب‌و‌غریب
نحوه بازی کردن شان
افراد و محیط هایی که در کشف و آشکار نمودن تفکر خلاق در کودکان تاثیر بسیار زیادی دارند:
مدارس در کشف و شکوفایی تفکر خلاق در کودکان نقش خیلی مهمی ایفا می کنند.
وظایف والدین و مدرسین و مسولین مدارس در خصوص تفکر خلاق در کودکان چیست؟
آنها باید در جهت بهبود قدرت بیان کودکان بکوشند، شیوه‌ی حل مشکلات را به آنها بیاموزند و توانایی‌های هنری‌شان را پرورش بدهند.
مدارس و مهدکودک‌ها، بیشتر به تأمین امنیت و سلامت کودکان و نیز تدریس مهارت‌های شناختی مانند اَشکال، رنگ‌ها، آموزش رفتار اجتماعی، سوادآموزی و مهارت‌های عددی می‌پردازند. وقتی بیشترِ زمانِ مدرسه به آموزش چنین مهارت‌‌هایی اختصاص داده شود، دیگر برای کمک به شکوفایی تفکر خلاق در کودکان زمان چندانی نمی‌ماند. درحالی‌که کمک به پرورش خلاقیت در کودکان، اشتیاق آنها برای یادگیری را بالا می‌برد و توسعه‌ی فکری را هم پشتیبانی می‌کند.
بر مبنای تفکر خلاق در کودکان آنها را به ۳ دسته کلی تقسیم می نماییم:
- کودکانی که تفکر خلاق در آنان فعال نیست
- کودکانی که تفکر خلاق در آنان کشف و آشکار شده است.
- کودکانی که تفکر خلاق در هم کشف شده است و هم فعال است. در این کودکان باید تفکر خلاق را رشد و ارتقا دهیم
۱- کودکانی که تفکر خلاق در آنان فعال نیست.
زمانی که کودک را به تفکر واگرا تشویق می‌کنیم، در واقع انگیزه و اشتیاق کودک را برای یادگیری عمیق بالا برده‌ایم.
تشویق به تولید ایده‌های جدید، توانایی تفکر خلاق در کودکان را افزایش می‌دهد.
بعضی احساسات و آرزوها در میان همه‌ی افراد مشترک‌اند.
اما بعضی از آرزوها و ایده‌ها تنها مخصوص خود او هستند.
دوستانش همیشه نمی‌خواهند بازی دلخواه او را انجام بدهند.
میتواند برخی کارها را همین الان و برخی را در آینده انجام بدهد.
یک ایده، گاهی ممکن است معرکه باشد و گاهی هم ممکن است اصلا خوب نباشد (مثلا آواز خواندن به‌طورکلی ایده‌ی خوبی است اما در زمان خواب عصر اعصاب‌خُردکن است!)
کودکان را در شرایط پرتحرک و پرنشاط و پر از جنب و جوش قرار دهید
کودکان کم‌کم یاد می‌گیرند با استفاده از بدن‌شان، احساسات و حرکات را نمایش بدهند. کودکان نوپا عاشق این هستند که مثل خرگوش بالاو‌پایین بپرند. بچه‌های بزرگتر ممکن است دوست داشته باشند ادای لاک‌پشت، سنجاقک یا فیل را دربیاورند. از کودکان بخواهید تلاش کنند تنها با بدن خود احساس خاصی مانند احساس خوشحالی، عصبانیت یا هیجان‌زدگی را نشان بدهند.
بازیهای تجسم ذهنی را آموزش دهید
به طور کلی بسیار از بازیها تفکر خلاق را در کودکان شکوفا می کنند.
بازی «تجسم کن …» خلاقیت کودک را پرواز می‌دهد.
این بازی به بازیابی اطلاعات، مرور خاطرات، مقایسه، ایده‌پردازی و ایجاد ارتباط بین اطلاعاتِ از هم گسیخته احتیاج دارد. بعد از ارائه‌ی توضیحاتی مختصر، به کودک اجازه بدهید خودش سناریوهای خیالی متفاوتی بسازد. بگذارید خیالات او پروبال بگیرند. حتی میتوانید از کودک بخواهید تجسم کند به موجودی تبدیل شده است. چه موجودی را انتخاب می‌کند؟ در قالب این موجود، روز خود را چگونه می‌گذراند؟
بازی دیگر، بازی «انتخاب» است.
این بازی به کودک کمک می‌کند که خود را بهتر بشناسد و متوجه شود ترجیحاتش چه هستند و در مواقع خاص چه عکس‌العمل‌هایی نشان می‌دهد. مثلا از او بپرسید اگر این سه معلم را داشتی و مجبور بودی یکی را پس بدهی، کدام را پس می‌دادی؟ چرا؟ با دو معلم دیگر چه می‌کردی؟ از دست این دو معلم در کنار هم کار خاصی بر می‌آید؟ چه‌کاری؟
بازی «کاربردها» و بروز افکار
بازی «کاربردها» باعث می‌شود کودکان با استفاده از خلاقیت‌شان به کاربردهای جدیدی برای ابزارها فکر کنند.
میتوانید تعدادی وسیله‌ی بی‌ربط به کودک بدهید.
از او بخواهید با ترکیب آنها وسیله‌ای کاربردی بسازد.
یا یک وسیله به او بدهید و از او بخواهید کاربرد جدیدی برای آن پیدا کند.
مثلا به تعدادی بچه‌ی شش‌ساله تعدادی کراوات داده شد.
تعدادی از بچه‌ها از این کروات‌ها به‌عنوان کمربند پرواز استفاده کردند.
برخی هم تجسم کردند که این کراوات‌ها مارهایی هستند که روی زمین می‌خزند.
به کودکان فرصت بروز خلاقیت بدهید و بعد گوشه‌ای بنشینید و از افکارشان لذت ببرید.
آنها نقاشی می‌کنند، داستان می‌نویسند، نقش بازی می‌کنند، یک قطعه موسیقی می‌سازند، کاردستی درست می‌کنند، مسئله حل می‌کنند و….
کودکان برای ارائه
تبلیغات تخفیفان در گوگل ادز